Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên là gì? Cách tính tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên

Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên là gì? Cách tính tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên (Hình từ Internet)

Về vấn đề này, THƯ VIỆN PHÁP LUẬT giải đáp như sau:

Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên là gì?

Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên là sự chênh lệch giữa tỉ suất sinh thô và tỉ suất tử thô.

Trong đó, tỉ suất sinh thô cho biết cứ 1000 dân, có bao nhiêu trẻ em sinh ra sống trong thời kỳ nghiên cứu.

Còn tỉ suất tử thô cho biết cứ 1000 dân, có bao nhiêu người bị chết trong kỳ (thường là một năm lịch). Cũng như tỷ suất sinh thô, tỷ suất tử thô bị tác động bởi nhiều đặc trưng dân số, đặc biệt là cơ cấu tuổi của dân số. Tỷ suất chết thô là thành phần không thể thiếu trong việc tính tỷ suất tăng tự nhiên cũng như tỷ suất tăng chung của dân số.

Cách tính tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên

Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên sẽ được tính như sau:

Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên = (Tỉ suất sinh thô - Tỷ suất tử thô)/10

Trong đó, công thức tính tỉ suất sinh thô và tỉ suất tử thô như sau:

- Công thức tính tỉ suất sinh thô: CBR (‰) = [B/Ptb] x 1000

+ CBR: Tỷ suất sinh thô;

+ B: Tổng số sinh trong thời kỳ nghiên cứu (Tổng số trẻ em sinh ra sống trong thời kỳ nghiên cứu);

+ Ptb: Dân số trung bình trong thời kỳ nghiên cứu.

- Công thức tính tỉ suất tử thô như sau: CDR (‰) = D/Ptb × 1000

+ CDR : Tỷ suất tử thô;

+ D : Tổng số người tử trong năm;

+ Ptb : Dân số trung bình (hay dân số giữa năm).

Một số điều cần biết về tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên

Tỷ lệ tăng dân số tự nhiên là mức chênh lệch giữa số sinh và số chết so với dân số trung bình trong kỳ nghiên cứu, hoặc bằng hiệu số giữa tỷ suất sinh thô với tỷ suất chết thô của dân số trong kỳ (thường tính cho một năm lịch).

Công thức tính

NIR = [(B - D)/Ptb] x 1000 = CBR - CDR

Trong đó:

NIR : Tỷ lệ tăng dân số tự nhiên;

- B : Số sinh trong năm;

- D : Số chết trong năm;

- Ptb : Dân số trung bình (hoặc dân số có đến ngày 01 tháng 7) của năm;

- CBR : Tỷ suất sinh thô;

- CDR : Tỷ suất chết thô.

Phân tổ chủ yếu

- Thành thị/nông thôn;

- Tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương.

Kỳ công bố: Năm.

Nguồn số liệu

- Tổng điều tra dân số và nhà ở;

- Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ;

- Điều tra biến động dân số và kế hoạch hóa gia đình.

Cơ quan chịu trách nhiệm thu thập, tổng hợp: Tổng cục Thống kê.

Ý nghĩa của tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên

- Tỉ lệ gia tăng tự nhiên cho biết, bình quân cứ 1000 dân số trong một năm, thì có bao nhiêu người tăng lên trong năm là kết quả của hai yếu tố sinh và tử.

- Tỉ lệ gia tăng tự nhiên có ưu điểm là dễ tính toán, không đòi hỏi nhiều số liệu. Song nó có nhược điểm là phụ thuộc chặt chẽ vào cơ cấu dân số theo độ tuổi, vì thế nó không được sử dụng trực tiếp để đánh giá mức độ tái sản xuất dân số.

- Do tỉ lệ tăng tự nhiên dân số trực tiếp phụ thuộc vào tỉ lệ sinh thô (CBR) và tỉ lệ tử vong thô (CDR), nên không bao giờ được dùng để đánh giá mức độ sinh hoặc kết quả công tác kế hoạch hóa gia đình.

Phân biệt gia tăng dân số tự nhiên và gia tăng dân số cơ học

Gia tăng dân số tự nhiên và gia tăng dân số cơ học được phân biệt như sau:

Gia tăng dân số tự nhiên

Gia tăng dân số cơ học

- Là sự chênh lệch giữa tỉ suất sinh thô và tỉ suất tử thô.

- Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên được coi là động lực phát triển dân số.

- Là sự chênh lệch giữa số người xuất cư và nhập cư được gọi là gia tăng cơ học.

- Trên phạm vi toàn thế giới, gia tăng cơ học không ảnh hưởng lớn đến vấn đề dân số nói chung, nhưng đối với từng khu vực, từng quốc gia thì nó lại có ý nghĩa quan trọng

Như vậy có thể thấy hai sự gia tăng dân số này hoàn toàn khác nhau. Một cái tác động đến toàn bộ dân số trên thế giới và cả khu vực còn gia tăng dân số cơ học lại chỉ tác động đến một khu vực có tỷ lệ nhập cư và di cư chênh lệch.

Tuy nhiên có thể thấy chỉ có tỷ lệ gia tăng dân số tự nhiên mới là động lực phát triển dân số còn nếu không có gia tăng dân số tự nhiên thì dân số thế giới chắc chắn sẽ giảm dần.

Cả gia tăng dân số tự nhiên và gia tăng dân số cơ học mà tạo nên sự gia tăng dân số thực tế ở mức cao thì chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế của một khu vực hoặc đất nước. Bởi khi dân số tăng quá nhanh khiến chính quyền sẽ phải ra sức để đảm bảo chính sách tốt nhất cho người dân của mình bằng các biện pháp giải quyết việc làm, phúc lợi,.... Tuy nhiên khi dân số có sự gia tăng ổn định thì sẽ tạo nên một nguồn lao động dồi dào để phát triển kinh tế của đất nước.