Cơ chế hoạt động của hệ thống sang số nhanh (Quick shifter)

Quickshifter có mặt khá nhiều trong hệ thống điều khiển của các dòng xe moto phân khối lớn hiện nay nhờ nhiều ưu điểm vượt trội. Ứng dụng bộ sang số nhanh cho phép lược bỏ thao tác giảm ga, không cần dùng đến tay côn và đặc biệt là giảm thời gian bị mất gia tốc.

Hệ thống sang số nhanh Quickshifter là gì?

Hệ thống sang số nhanh quickshifter là bộ điều khiển chuyển số điện tử và được ứng dụng nhiều trong các giải đua GP nhờ khả năng hỗ trợ rút ngắn thời gian giảm tốc khi về số hoặc lên số mà không cần phải dùng đến tay côn trong khi tay ga vẫn mở.

Hệ thống sang số nhanh quickshifter bao gồm một công tắc hai chiều và gắn vào cần chuyển số của xe. Mọi thông tin liên quan sẽ được đưa đến hệ thống xử lý trung tâm ngay tại khoảnh khắc người lái chuyển số, giúp kiểm soát hoạt động của bướm ga khi xuống số hoặc kết hợp phun nhiên liệu, đánh lửa khi lên số.

Ngoài xe đua, các dòng xe phổ thông hiện nay cũng được ưu ái trang bị thêm hệ thống quickshifter và một số công nghệ hiện đại khác nhằm tối ưu hóa trải nghiệm của người dùng. Hệ thống sang số nhanh giúp người lái có thể hạn chế tình trạng mỏi tay do giảm thời gian sử dụng côn tay. Bên cạnh đó, cũng có một số người lựa chọn xe được trang bị quickshiter vì muốn trải nghiệm công nghệ cao của một chiếc xe đua GP mà trước giờ chỉ có trên đường đua.

Hệ thống sang số nhanh được tích hợp cho mô tô thể thao MT-10 SP

Nguyên lý hoạt động của hệ thống Quickshift

Hệ thống quickshifter hiện nay được chia làm hai loại chính đó là một chiều (hỗ trợ khi lên số) và hai chiều (hỗ trợ cả hai chiều lên và xuống).

Nguyên lý hoạt động của Quickshift chiều lên

Đối với các động cơ xe số, xe côn thông thường không được trang bị hệ thống quickshifter, người điều khiển khi muốn sang số sẽ phải kết hợp nhiều thao tác phức tạp, bao gồm bóp côn, giữ ống ga. Trong lúc này, trục khuỷu vẫn quay và tác động một phần nhất định lên bánh trang trong bộ ly hợp. Vì vậy, để duy trì trạng thái hoạt động mượt mà của bánh răng trong hộp số, bắt buộc xe phải giảm vòng tua máy.

Tuy nhiên, việc giảm vòng tua máy sẽ ít nhiều ảnh hưởng đến tốc độ của xe, khiến xe phải giảm tốc - một điều vô cùng hạn chế trong các giải đua. Chính vì vậy, các kỹ sư đã thay thế bằng cách ngắt nhiên liệu nạp vào hoặc ngắt lửa để tạo 1 khoảnh khắc giảm vòng tua cực ngắn, hỗ trợ việc sang số nhanh mà không cần phải mất nhiều thời gian giảm tốc.

Đối với các dòng xe trang bị hệ thống phun xăng điện tử, cảm biến sang số trên cần sang số sẽ báo hiệu cho chip xử lý trung tâm ECU khi có thao tác sang số từ người điều khiển diễn ra. Lúc này, ECU có nhiệm vụ ngắt luồng phun nhiên liệu vào buồng đốt ngay tại khoảnh khắc sang số để quá trình chuyển số được diễn ra

Hệ thống sang số nhanh trên MT-09

Nhờ nguyên lý này, người điều khiển chỉ cần giữ vững ống ga hoặc tăng ga khi sang số mà không cần quan tâm đến tay côn. Đồng thời, tiết kiệm được tối đa thời gian thao tác sang số mà không làm ảnh hưởng đến máy móc hay quá trình vận hành của xe.

Nguyên lý hoạt động khi xuống số của Quickshift

Các dòng xe phân khối lớn hiện nay hầu như đều được trang bị quickshifter hai chiều, trong đó bao gồm hệ thống xuống số nhanh - down shift hay còn được gọi là AutoBlippers.

Blip được hiểu là thao tác tăng ga hay nẹt ga trong một khoảng thời gian cực ngắn để tăng vòng cho tua máy. Thao tác này có nhiệm vụ giúp lấy lại số vòng tua đã mất khi giảm ga, chuyển số, từ đó giúp xe vận hành êm ái, mượt mà hơn.

Hệ thống sang số nhanh 2 chiều trên MT-09 mới

Nguyên lý hoạt động cụ thể của hệ thống xuống số nhanh AutoBlippers cụ thể như sau:

Người điều khiển xe thực hiện thao tác về số, hoạt động ngắt luồng phun nhiên liệu sẽ truyền về cho hệ thống điều khiển trung tâm ECU. Lúc này, ECU sẽ lập tức tăng lượng nhiên liệu cực nhanh để gia tăng vòng tua máy. Nhờ đó mà xe có thể vận hành một cách trơn tru, mượt mà tương tự như thao tác nẹt ga thông thường.

Lưu ý khi sử dụng quickshifter

Mặc dù hệ thống hỗ trợ sang số nhanh quickshifter đã quá phổ biến trên các dòng mô tô phân khối lớn hay thậm chí là các dòng xe tay côn thông thường hiện nay. Tuy nhiên vẫn có nhiều người chưa thực sự hiểu rõ cách vận hành, nhất là các “tay lái” mới.

Sau đây là một số lưu ý quan trọng mà bạn không nên bỏ qua khi có ý định lựa chọn một mẫu xe phân khối lớn được trang bị hệ thống hỗ trợ sang số nhanh này.

Lưu ý khi sử dụng quickshifter

• Quick Shift không giống như xe tay ga: Tức là không tự động sang số mà phải nhờ vào sự điều khiển của người lái. Vì vậy, bạn cần phải biết rõ thời điểm nào nên lên hoặc trả số và thực hiện thao tác sang số tương tự như xe tay côn bình thường. Khi dừng xe hoặc lúc khởi động thì vẫn phải bóp côn.
• Quick Shift hoạt động khác so với xe số: Tức là bạn không cần nẹt ga khi về số và thòng ga khi lên số. Ngược lại, bạn vẫn phải giữ ga lên như đang tăng tốc mà không cần giảm khi lên số. Khi về số thì thòng ga và đạp cần số nhưng không cần bóp côn cũng không cần nẹt ga.
• Số và dải tua máy càng cao thì hệ thống sang số nhanh càng hoạt động mượt mà hơn: Tức là thao tác chuyển từ số 1 sang số 2 vẫn có cảm giác giật và hơi chồm một chút, tuy nhiên, khi lên số 3 hoặc 4 thì sẽ mượt mà, trơn tru hơn.

Những loại quickshifter phổ biến

Hiện nay, trên thị trường có 3 loại quickshifter phổ biến nhất, bao gồm Dynojet Quickshifter, HM Quickshifter, Bazzaz Quickshifter. Cùng tìm hiểu chi tiết về 3 loại quickshifter này trong nội dung sau.

Dynojet Quickshifter

Đây là hệ thống hỗ trợ sang số nhanh được sản xuất bởi hãng Dynojet nổi tiếng cung cấp. Hệ thống này hoạt động thông qua ECU của Power Commander 3 USB hay Power Commander 5.

Khi được tích hợp vào xe R15 V4, phần mềm của Dynojet sẽ thiết lập thông số và tinh chỉnh theo thói quen và nhu cầu điều khiển của người lái.

Giá của mô tô Yamaha R15 V4 phụ thuộc vào nhiều yếu tố như thị trường, địa điểm, thuế và các chi phí khác. Tuy nhiên, để trả lời cho câu hỏi Yamaha R15 V4 giá bao nhiêu thì thông thường, giá của mô tô Yamaha R15 V4 nằm trong khoảng từ 50 triệu đồng đến 80 triệu đồng tại thị trường Việt Nam. Nếu muốn trang bị hệ thống Dynojet Quickshifter cho mô tô này, giá sẽ phụ thuộc vào cơ chế phân phối và chi phí lắp đặt tại các cửa hàng sửa chữa xe PKL hoặc đại lý Yamaha.

Dynojet Quickshifter

HM Quickshifter

HM cũng là một hãng cung cấp Quickshifter hàng đầu hiện nay với hệ thống được vận hành hoàn toàn tự động. Tuy nhiên, nếu cần, người điều khiển vẫn có thể tự mình điều chỉnh các thông số trên phần mềm theo đúng với nhu cầu cũng như thói quen sử dụng nhất.

Hệ thống sang số nhanh của HM khá thông minh nhờ được tích hợp nhiều tính năng, công nghệ khác nhau để phân tích và phát hiện chính xác thời điểm cần sang số. Đây cũng là ưu điểm được cho là hiện đại hơn Dynojet Quickshifter do các “tay lái” chuyên nghiệp đánh giá.

Tuy nhiên, HM Quickshifter cũng có nhược điểm là không phù hợp cho các dòng xe có độ rung lớn. Khi đó, hệ thống sang số nhanh sẽ hoạt động kém hiệu quả, thiếu chính xác.

HM Quickshifter

Bazzaz Quickshifter

Bazzaz Quickshifter cũng có cách lắp đặt và tùy chỉnh tương đối giống với Dynojet. Bazzaz được đánh giá cao về mặt hoạt động độc lập vì không cần phải tinh chỉnh thông qua hệ thống, phần mềm trên máy tính.

Tuy nhiên, để đạt được độ nhạy và phù hợp với phong cách chạy, bạn sẽ cần phải thay thế nhiều loại mắt đọc khác nhau. Điều này khiến chi phí đầu tư đội lên một con số khá cao để có thể hoạt động một cách tốt nhất.

Bazzaz Quickshifter

Những dòng xe của Yamaha được trang bị hệ thống sang số nhanh

Như đã đề cập, hệ thống sang số nhanh hiện nay đã được trang bị khá phổ biến trên các dòng xe phân khối lớn và cả các dòng phổ thông để tối ưu hóa trải nghiệm của người dùng.

Yamaha cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc tích hợp hệ thống quickshifter cho các dòng xe đình đám của mình. Điển hình là các “chiến binh” mô tô thể thao Yamaha MT-09, MT-10 và MT-10 SP với nhiều ưu điểm vượt trội, hỗ trợ các tay lái điều khiển xe mượt mà, êm ái hơn và dễ dàng chinh phục các chặng đường đua.

Có thể thấy Quickshifter - hệ thống sang số nhanh được đánh giá rất cao về mặt tính năng. Hệ thống này được trang bị trên nhiều dòng xe đua phân khối lớn và cả các dòng xe phổ thông, đem lại cho người dùng những trải nghiệm lái xe tuyệt vời. Tham khảo ngay các dòng xe mô tô phân khối lớn được trang bị Quickshifter tại Revzone Yamaha Motor Việt Nam.

TL