Tụ dịch vết mổ sau sinh: Nguyên nhân, dấu hiệu, chẩn đoán và phòng ngừa

Tụ dịch vết mổ sau sinh được xem là nguyên nhân hàng đầu ảnh hưởng đến khả năng mang thai ở những lần tiếp theo của người phụ nữ. Hiện nay tỷ lệ mổ lấy thai ngày càng tăng cao, ngoài những ưu điểm vượt trội của phương pháp này thì người mẹ cũng phải đối mặt với những nguy cơ như có sẹo dính tử cung, sẹo mổ lấy thai hồi phục không tốt gây nên tụ dịch vết sinh mổ.

Tụ dịch vết mổ sau sinh là gì?

Tụ dịch vết mổ sau sinh là việc tồn tại một vết nứt ở vùng eo thành trước tử cung ở vị trí sẹo mổ cũ. Một số người bệnh sau những lần mổ lấy thai, tại vị trí rạch cơ tử cung để lấy em bé ra ngoài sẽ hình thành sẹo.

Tùy theo cơ địa của mỗi người mà việc lành sẹo sẽ diễn ra khác nhau, có người việc lành sẹo không xảy ra 1 cách hoàn toàn và để lại khuyết trong lòng tử cung. Chính khuyết lõm này sẽ là nơi ứ đọng dịch mà thường là máu kinh hoặc các dịch cũ, nếu như tình trạng ứ dịch tại sẹo này nhiều và có thể tràn lên trong lòng tử cung. (1)

Nguyên nhân tụ dịch vết đẻ mổ

Tình trạng tụ dịch vết đẻ mổ thường xảy ra khi phần sẹo mổ lấy thành không lành hoàn toàn. Bất kỳ người phụ nữ sinh mổ đều có thể bị khuyết sẹo mổ do lấy thai gây nên tình trạng ứ dịch. Nguy cơ mắc bệnh cao hơn nếu:

• Bị thừa cân/béo phì trước và trong khi mang thai;
• Cơ thể mắc một số bệnh lý làm giảm khả năng chữa lành vết thương;
• Sinh mổ ngoài kế hoạch;
• Bị đái tháo đường hoặc phát triển bệnh tiểu đường thai kỳ;
• Tiền sử sinh mổ nhiều lần;
• Sẹo mổ từ lần sinh trước quá thấp;
• Tử cung ngả sau gập sau;
• Thời gian chuyển dạ kéo dài;
• Đoạn dưới mỏng;
• Kỹ thuật khâu;
• Hút thuốc hoặc sử dụng sản phẩm từ thuốc lá.

Dấu hiệu tụ dịch vết mổ sau sinh

Tụ dịch vết mổ sau sinh thể hiện qua những dấu hiệu nào? Bác sĩ Vũ Nhật Khang cho biết tình trạng ứ dịch vết mổ cũ thông thường không có biểu hiện cụ thể. Tuy nhiên vẫn có những trường hợp có tụ dịch vết mổ sau sinh có những biểu hiện như: (2)

• Rong kinh, rong huyết sau kỳ kinh nguyệt;
• Vô sinh thứ phát;
• Thất bại chuyển phôi nhiều lần.
• Đau vùng tiểu khung mãn tính;
• Đau khi giao hợp;
• Đau bụng kinh;
• Rong kinh, rong huyết có thể thường thấy ở phụ nữ có tụ dịch vết mổ, huyết nâu chảy vài ngày sau kì kinh nguyệt. Đôi khi chị em cũng thấy có những đốm đỏ sau khi giao hợp hoặc vận động mạnh.

Tụ dịch vết mổ sau sinh có nguy hiểm không?

Hiện nay, tỷ lệ mổ lấy thai ngày nay càng ngày càng tăng cao, vì vậy mà bác sĩ luôn cố gắng giảm thiểu tỷ lệ mổ lấy thai. Với những người có vết mổ lấy thai liền sẹo không tốt sẽ tiềm ẩn những nguy cơ về tai biến sản khoa ở những lần mang thai sau hoặc gây vô sinh hiếm muộn thứ phát.

Tụ dịch vết mổ sau sinh nguy hiểm vì bệnh tiềm ẩn những biến chứng như:

• Tăng nguy cơ biến chứng trong các thủ thuật phụ khoa.
• Nhau cài răng lược.
• Nhau tiền đạo.
• Thai ngoài tử cung (khi phôi làm tổ trong sẹo tử cung).
• Vô sinh thứ phát.
• Rách hoặc vỡ tại vị trí của vết sẹo tử cung.

Trong một số trường hợp khuyết sẹo mổ ứ dịch gây nên tình trạng rong kinh, rong huyết ảnh hưởng đến chất lượng sống của người phụ nữ. Không chỉ vậy, tụ dịch vết mổ sau sinh gây tình trạng sẹo dính, ảnh hưởng đến chức năng của cơ tử cung, khiến việc mang thai khó khăn, thai kỳ đối mặt với nhiều nguy cơ về tai biến sản khoa.

Theo bác sĩ Khang “Ở những vị trí không liền sẹo thường sẽ tiết dịch và gây viêm. Dịch này sẽ chảy vào trong buồng tử cung hoặc chảy ra ngoài, bệnh nhân thấy ra dịch màu nâu kéo dài. Nếu chảy vào buồng tử cung gây hỏng lớp niêm mạc tử cung.”

Phương pháp chẩn đoán ứ dịch sẹo vết mổ tử cung

Đa số chị em không xuất hiện những triệu chứng tụ dịch vết mổ nên việc phát hiện bệnh chỉ xảy ra khi bệnh nhân thăm khám tổng quát hoặc khám hiếm muộn. Chẩn đoán tụ dịch vết mổ thường qua siêu âm. Khoảng 3 tuần sau sinh, chị em nên đến tái khám để bác sĩ thăm khám và nắm rõ tình trạng hồi phục vết mổ. Nếu nghi ngờ có ứ dịch bác sĩ có thể chỉ định các phương án để chẩn đoán tình trạng ứ dịch vết sẹo mổ tử cung như: (3)

• Siêu âm chẩn đoán hình ảnh 2D hoặc 3D;
• Siêu âm bơm nước buồng tử cung, giúp xác định tình trạng vết mổ và những tổn thương nếu có ở bên trong;
• Nội soi buồng tử cung chẩn đoán;
• Chụp tử cung - vòi trứng để kiểm tra và khảo sát tình trạng hồi phục của tử cung. Phương pháp này sẽ thực hiện bằng cách bơm thuốc đối quang;
• Chụp MRI tử cung.

Ứ dịch vết mổ có chữa được không?

Hiện nay, có rất nhiều cách điều trị dịch tiết từ khuyết sẹo mổ lấy thai. Phương pháp điều trị sẽ dựa trên mục đích của người bệnh như muốn cải thiện chất lượng sống, chấm dứt tình trạng rong kinh, thống kinh, đau tiểu khung hay mục đích có thể mang thai ở lần tiếp theo. (4)

Khuyết sẹo mổ lấy thai gây nên tình trạng ứ dịch, viêm khu trú tại vùng khuyết, ảnh hưởng đến sự di chuyển của tinh trùng, tạo độc tố gây độc cho phôi… Để chấm dứt tình trạng ứ dịch bác sĩ có thể chỉ định điều trị nội khoa, hút dịch hoặc phẫu thuật tạo hình lại vết mổ. Tùy vào từng tình trạng và mức độ ứ dịch sẽ có những chỉ định điều trị khác nhau.

Theo bác sĩ Nhật Khang thông thường sẽ ưu tiên điều trị nội khoa trước trong những trường hợp tụ dịch vết mổ cũ, nếu điều trị nội khoa thất bại mới sử dụng phương án phẫu thuật. Theo các thống kê trên thế giới, thành công trong điều trị phẫu thuật khoảng 50-60%.

Tại IVFTA với những trường hợp có ứ dịch tại vết mổ cũ gây vô sinh thứ thát và có chỉ định làm thụ tinh ống nghiệm, bác sĩ sẽ ưu tiên các phương phương pháp điều trị bảo tồn, tức là sẽ cân nhắc sử dụng thuốc, hút dịch hoặc sử dụng các phác đồ đặc biệt để giảm tình trạng ứ dịch tại vị trí vết mổ cũ.

Bác sĩ sẽ theo dõi nội mạc và sử dụng một số loại thuốc hoặc kỹ thuật đặc biệt để hút phần dịch ra ngoài. Trong trường hợp đã làm mọi cách nhưng tình trạng ứ dịch vẫn không cải thiện thì sẽ tiến hành đến việc phẫu thuật để sửa chữa vết sẹo.

Hiện nay có nhiều phương pháp ngoại khoa được sử dụng trong điều trị với những trường hợp có ứ dịch do khuyết sẹo mổ lấy thai như: nội soi buồng tử cung và cắt bờ dưới dưới của sẹo khuyết vết mổ để tạo mặt phẳng loại bỏ ổ đọng dịch, nội soi ổ bụng, mổ hở sửa khuyết sẹo vết mổ cũ…

Theo bác sĩ Khang chia sẻ tại IVFTA-HCM ghi nhận nhiều trường hợp vô sinh thứ phát do tình trạng tụ dịch khuyết sẹo mổ lấy thai. Gần đây có trường hợp bệnh nhân nữ vô sinh thứ phát 10 năm do khuyết sẹo mổ lấy thai. Bệnh nhân có chỉ định làm IVF và phải cắt lọc vùng khuyết, hút dịch tử cung để điều trị.

Việc để người bệnh chấm dứt tình trạng rong kinh và tăng tỷ lệ thụ thai thành công thì việc điều trị ứ dịch trước khi mang thai hết sức quan trọng. Nếu không được can thiệp và điều trị kịp thời, tình trạng ứ dịch khuyết sẹo mổ lấy thai không chỉ làm giảm cơ cơ mội có thai mà làm tăng thêm các nguy cơ biến chứng sản khoa ở các lần mang thai kế tiếp. Tuy nhiên đây là một kỹ thuật hiện đại, đòi hỏi bác sĩ có chuyên môn và kỹ thuật cao để mang lại kết quả tối ưu nhất.

Với ưu thế nằm trong bệnh viện đa khoa, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản có sự cộng gộp sức mạnh với các chuyên khoa như Trung tâm Sản Phụ khoa, Khoa sơ sinh… cực kì mạnh đứng phía sau. Trong trường hợp bệnh nhân có tụ dịch vết mổ cũ không đáp ứng điều trị nội khoa, đội ngũ bác sĩ hiếm muộn và sản khoa sẽ trao đổi để đưa ra phác đồ can thiệp ngoại khoa hiệu quả. Sau khi giải quyết các vấn đề về tử cung, chuẩn bị cho phôi một môi trường hoàn hảo nhất, bác sĩ hiếm muộn sẽ tiến hành chuyển phôi vào tử cung cho người phụ nữ.

Phòng ngừa tình trạng tụ dịch sau đẻ mổ

Làm sao để phòng ngừa tình trạng tụ dịch sau để mổ làm vấn đề mà nhiều chị em quan tâm. Cách duy nhất để ngăn chặn hoàn toàn tình trạng tụ dịch sau để mổ là không sinh mổ. Trường hợp mẹ đang mang thai và đang lên kế hoạch sinh mổ, hãy trao đổi với bác sĩ về những rủi ro của dị tật sẹo mổ lấy thai. Bên cạnh đó, chị em có thể giảm rủi ro của mình bằng cách:

• Duy trì cân nặng khỏe mạnh cho bạn trước và trong khi mang thai;
• Cố gắng sinh thường trong điều kiện sức khỏe cho phép;
• Khám thai định kỳ thường xuyên để có sự chuẩn bị tốt nhất cho quá trình sinh nở;
• Hỏi bác sĩ về cách chăm sóc về mổ tại nhà;
• Quản lý bệnh tiểu đường;
• Không hút thuốc hoặc sử dụng các sản phẩm từ thuốc lá.

Cặp vợ chồng đang cố gắng thụ thai nhưng chưa thành công sau lần sinh mổ trước đó có thể đến bệnh viện Tâm Anh để được thăm khám và có hướng điều trị. Tại IVFTA-HCM quy tụ đội ngũ chuyên gia có nhiều kinh nghiệm trong việc đánh giá và điều trị vô sinh thứ phát do tụ dịch vết mổ sau sinh. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng cách giúp phục hồi sức khỏe sinh sản và tăng cơ hội mang thai của chị em.

Hy vọng với những thông tin chi tiết về vấn đề bị tụ dịch vết mổ đã giải đáp thắc mắc cho độc giả. Tụ dịch vết mổ là tình trạng nguy hiểm và để lại nhiều biến chứng cho sức khỏe sinh sản. Chị em nên có thói quen thăm khám phụ khoa đinh kỳ hoặc liên hệ ngay bác sĩ nếu có dấu hiệu tụ dịch vết mổ. Hy vọng với sự tư vấn tận tình của đội ngũ y bác sĩ chuyên môn cao tại IVFTA-HCM, các cặp vợ chồng sẽ sớm đón con yêu về nhà.